Thông tư số 40 của Bộ Tài chính hướng dẫn về thuế VAT, thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đã được ban hành vào ngày 1/6/2021. Thông tư này quy định rằng các sàn thương mại điện tử phải thực hiện việc khai báo và nộp thuế thay cho các cá nhân hoạt động kinh doanh qua sàn, đồng thời cung cấp nhiều thông tin cho cơ quan quản lý thuế.
Mười lăm ngày sau khi Thông tư được ban hành, Tổng cục Thuế đã phối hợp với Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) tổ chức cuộc họp đầu tiên nhằm thảo luận về các quy định trong Thông tư và lắng nghe ý kiến đóng góp từ đại diện của các sàn giao dịch thương mại điện tử cũng như các bên liên quan liên quan đến việc triển khai thực hiện Thông tư này.
Cuộc họp được tổ chức trực tuyến dưới sự chủ trì của Tổng cục Thuế với sự tham gia của lãnh đạo Vụ Doanh nghiệp nhỏ và Cá nhân, đại diện Cục thuế Hà Nội và TP HCM. Cùng với đó, còn có sự tham gia của đại diện VECOM và các sàn giao dịch thương mại điện tử hàng đầu tại Việt Nam như Lazada, Sendo, Shopee, Tiki, Voso (Viettel Post), Postmart (Vietnam Post), Chotot… cũng như các đại diện từ một số công ty tư vấn thuế và hộ kinh doanh trên các sàn giao dịch thương mại điện tử.
Thông tư 40 của Bộ Tài chính đang ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường thương mại điện tử. Ảnh:
Trong chương trình, đại diện Vụ Doanh nghiệp nhỏ và Cá nhân – Tổng cục Thuế đã trình bày mục đích, yêu cầu, và dự kiến lộ trình triển khai thực hiện nội dung về quản lý thuế thông qua sàn giao dịch thương mại điện tử theo những hướng dẫn trong Thông tư số 40 của Bộ Tài chính.
Tiếp theo, ông Nguyễn Ngọc Dũng – Phó chủ tịch VECOM đã lưu ý rằng đây là lần đầu tiên Hiệp hội và các thành viên được tiếp cận với Thông tư này. Lãnh đạo VECOM đã nhấn mạnh về những nội dung kiến nghị trong văn bản mà hiệp hội này đã gửi tới Bộ Tài chính vào ngày 7/6. Các kiến nghị này xuất phát từ ý kiến đóng góp của các sàn giao dịch thương mại điện tử và các bên liên quan.
“Mong muốn của VECOM là đảm bảo hài hòa giữa lợi ích của các bên, vừa tuân thủ Luật quản lý thuế, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ sàn thương mại điện tử, và đặc biệt là tính khả thi của các quy định pháp lý mới,” ông Dũng phát biểu.
Ngoài ra, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho rằng Thông tư 40 có nhiều nội dung mới so với bản dự thảo đầu tiên được đăng tải vào ngày 12/3, nhưng ban soạn thảo chưa tổ chức lấy ý kiến từ các bên liên quan cũng như các đối tượng bị ảnh hưởng trực tiếp. Do đó, một số quy định trong Thông tư chưa có tính khả thi cao và có thể gây ra nhiều ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh của các sàn thương mại điện tử cũng như hàng trăm nghìn cá nhân kinh doanh trên các nền tảng này.
Cùng với những kiến nghị của VECOM, đại diện từ các sàn giao dịch thương mại điện tử cũng mong muốn nhận được sự giải đáp cho các thắc mắc về nội dung quy định cũng như nghĩa vụ của các sàn, bao gồm việc các chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử phải thực hiện nghĩa vụ khai thuế và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh. Theo quan điểm từ các sàn thương mại điện tử, sàn không phải là đơn vị “trả thu nhập” mà chỉ cung cấp nền tảng công nghệ để liên kết người mua và người bán, hỗ trợ họ thực hiện giao dịch. Vì vậy, họ không thuộc đối tượng phải kê khai và khấu trừ thuế thu nhập của người bán theo quy định tại khoản 1, Điều 24 của Luật.
Thuế thu nhập cá nhân.
Trong các nghĩa vụ của sàn giao dịch điện tử theo quy định tại Nghị định 52 của Chính phủ về thương mại điện tử, không có nghĩa vụ phải kê khai thay và nộp thuế thay cho các người bán. Nghị định này cũng khẳng định rằng người bán trên sàn giao dịch thương mại điện tử có nghĩa vụ thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật. Một trong những nội dung trong dự thảo Nghị định sửa đổi thay thế Nghị định 52 xem các mạng xã hội cung cấp dịch vụ bán hàng là sàn thương mại điện tử. Do đó, nếu theo Thông tư 40, các mạng xã hội, bao gồm cả của các nhà cung cấp nước ngoài, cũng phải kê khai và nộp thuế thay cho các cá nhân kinh doanh.
Bên cạnh đó, các sàn thương mại điện tử cũng đã nêu lên những khó khăn trong việc kê khai thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn, khi họ có thể là các cá nhân đến từ các địa phương khác nhau trên toàn quốc. Theo Điều 45 của Luật Quản lý thuế, cá nhân kinh doanh sẽ phải kê khai và nộp thuế tại cơ quan thuế nơi họ đặt cơ sở kinh doanh. Tuy nhiên, các sàn thương mại điện tử có thể có địa điểm kinh doanh ở tỉnh khác (thường là Hà Nội và TP HCM).
Vậy nên, yêu cầu các sàn kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn sẽ tạo ra mâu thuẫn với quy định hiện tại trong trường hợp cá nhân có địa chỉ hoạt động tại tỉnh khác. Điều này cũng gây ra nhiều khó khăn, bất cập cho các sàn thương mại điện tử và cá nhân kinh doanh trong việc chứng minh với cơ quan thuế về số thuế đã khấu trừ và nộp thay cho cơ quan thuế tại địa phương.
Lộ trình dự kiến áp dụng những yêu cầu với các sàn thương mại điện tử, theo Thông tư 40, sẽ có hiệu lực kể từ ngày 1/8. Đây là khung thời gian quá ngắn để các sàn có thể kịp thời chuẩn bị hệ thống cho việc thu thập dữ liệu và báo cáo theo yêu cầu từ cơ quan thuế, theo đại diện của VECOM. Các đại diện sàn cũng kỳ vọng cơ quan thuế cần làm rõ các yêu cầu cụ thể và lộ trình áp dụng, đồng thời trao đổi chi tiết với các sàn để hiểu rõ các khó khăn mà họ sẽ gặp phải trong thực tế. Nếu cần thiết, lộ trình thực hiện cần được xem xét điều chỉnh để đảm bảo các sàn có đủ thông tin và hệ thống cần thiết để triển khai một cách đồng bộ và nhất quán.
Chia sẻ chung nhận định với một số khó khăn mà các sàn phải đối mặt khi thực hiện quy định này, đại diện một số sàn cũng đã chỉ ra những khó khăn bổ sung như trường hợp các sàn thương mại điện tử không tham gia trực tiếp vào giao dịch mua bán. Có một số nền tảng như Chotot.vn, Batdongsan.com.vn không tham gia trực tiếp vào giao dịch giữa người mua và người bán. Những sàn này chỉ có vai trò là nơi giúp người tham gia đăng tin rao bán hàng hóa và dịch vụ.
Vì vậy, các sàn này không thể kiểm soát cũng như không có thông tin về doanh thu, tài khoản ngân hàng, căn cước công dân, mã số thuế, và địa chỉ của người bán. Để phù hợp với thực tiễn, cơ quan thuế nên cân nhắc chỉ áp dụng yêu cầu cung cấp thông tin và kê khai thuế, nộp thuế thay cho những sàn có chức năng là trung gian thanh toán giữa người mua và người bán.
Tiếp thu ý kiến đóng góp từ Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, các sàn giao dịch thương mại điện tử và các bên liên quan, lãnh đạo Tổng cục Thuế đã ghi nhận và giao cho Vụ Doanh nghiệp nhỏ và Cá nhân cùng các bộ phận liên quan xem xét lộ trình triển khai dự kiến, lập kế hoạch hỗ trợ triển khai thử nghiệm tại một số sàn thương mại điện tử và lấy ý kiến từ các bộ ngành liên quan, nếu cần thiết có thể điều chỉnh cho phù hợp.
Đại diện cho các sàn thương mại điện tử và các tổ chức tham gia buổi họp trực tuyến, Phó chủ tịch VECOM – ông Nguyễn Ngọc Dũng đã bày tỏ mong muốn Bộ Tài chính và các bộ ngành khác khi ban hành các văn bản pháp luật cần đảm bảo việc công bố dự thảo và lấy ý kiến công khai từ các bên liên quan. Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam luôn sẵn sàng tham gia góp ý các dự thảo cũng như phối hợp với Ban soạn thảo để lấy ý kiến đóng góp của hội viên cũng như các bên liên quan.
