Tại buổi tọa đàm giữa cơ quan thuế, hải quan với hơn 500 công ty ở phía Bắc vào ngày 30/10, các doanh nghiệp một lần nữa đã kêu gọi sự hỗ trợ trước nguy cơ bị truy thu hàng tỷ đồng, chủ yếu do hướng dẫn không rõ ràng từ cơ quan thuế.
Theo bà Trần Thị Minh Tâm – Phó Tổng giám đốc Công ty Cung ứng nhân lực và Thương mại Hải Phòng, vào năm 2005, công ty này đã chuyển đổi từ hình thức doanh nghiệp nhà nước sang mô hình cổ phần (Nhà nước nắm giữ 51% vốn, đại diện là Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước – SCIC), và đến năm 2010, Nhà nước đã thoái toàn bộ vốn.
“Chúng tôi đã được Cục Thuế Hải Phòng hướng dẫn xin miễn thuế thu nhập doanh nghiệp sau khi cổ phần hóa vào năm 2005, 2006, và được giảm 50% thuế trong năm 2007 và 2008. Tuy nhiên, đến tháng 11/2011, Cục Thuế Hải Phòng đã thanh tra và phát hiện rằng trong giai đoạn từ 2006 đến 2010, công ty không thuộc đối tượng được miễn giảm thuế sau cổ phần hóa”, bà Tâm cho biết. Việc không được xem như đối tượng hưởng ưu đãi đã buộc công ty phải đối mặt với khoản truy thu và phạt khoảng một tỷ đồng, trong khi phần lợi nhuận từ những năm đó đã được dùng để chi trả cổ tức, bao gồm cả phần chia cho SCIC.
Bà Tâm cho biết công ty đang phải đối diện với một án treo do bị truy thu thuế. Ảnh: DDDN
Công ty đã gửi công văn hỏi Cục Thuế Hải Phòng, Bộ Tài chính, Cục Tài chính doanh nghiệp và gần đây đã nhận được phản hồi từ Cục Tài chính khẳng định rằng “doanh nghiệp thuộc đối tượng được miễn giảm thuế”.
Tuy nhiên, Cục Thuế Hải Phòng lại cho rằng phản hồi của Cục Tài chính là không chính xác. Những bất đồng giữa các cơ quan trong cùng Bộ Tài chính khiến công ty của bà Tâm vẫn phải đối mặt với khoản truy thu tiền tỷ mà không biết khi nào sẽ phải thanh toán, kèm theo khoản lãi suất chậm nộp 0,05% mỗi ngày cho khoảng thời gian “kéo dài vô tận”.
Không chỉ doanh nghiệp của bà Tâm, mà nhiều công ty niêm yết trên sàn cũng đã phản ánh về sự không đồng nhất giữa các văn bản từ Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế, dẫn đến việc doanh nghiệp bị kết tội kê khai sai và chậm nộp thuế. Số tiền truy thu và phạt có thể lên tới hàng tỷ đồng.
“Công ty có thể đối mặt với nguy cơ phá sản do không có nguồn lực để nộp thuế thu nhập bị truy thu của năm 2009-2010, vì đã chi trả cổ tức cho hai năm này (bao gồm cả phần thuế được miễn giảm)”, đại diện của Công ty Cổ phần Sông Đà 909 (Mã CK: S99) bày tỏ lo ngại sau khi có nguy cơ bị truy thu gần 5 tỷ đồng.
Chia sẻ về những khó khăn mà doanh nghiệp của bà Tâm đang gặp phải, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết sẽ trực tiếp lắng nghe và có trả lời bằng văn bản về trường hợp này, đồng thời bày tỏ ý kiến nghiêm khắc với Cục Thuế Hải Phòng. “Chúng tôi sẽ cố gắng có một văn bản trả lời trước ngày 10/11/2013”, Thứ trưởng cho hay.
Theo vị này, tính đến hết tháng 9/2013, tỉ lệ các doanh nghiệp hoạt động không có lãi đã chiếm tới 66%, giảm nhẹ so với cuối năm 2012. Tuy nhiên, tình trạng nhiều doanh nghiệp không có lợi nhuận và thua lỗ vẫn quá lớn mặc dù Chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ, giãn, miễn giảm thuế trong suốt một năm qua.
Dẫu vậy, Thứ trưởng khẳng định chính sách giãn, miễn giảm thuế không phải là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thất thu ngân sách. Ông dẫn ra những số liệu mới nhất cho thấy, nguồn thu ngân sách từ khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh đã tăng 17% so với cùng kỳ, khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng 30%, trong khi khu vực doanh nghiệp Nhà nước chỉ đạt khoảng 98%.
“Nếu lý do là do miễn, giảm, hoặc hoãn thuế thì sẽ không tồn tại những con số tăng trưởng 17%, 30% như đã nêu”, ông Tuấn nhận xét.
Ngoài việc miễn giảm thuế, một trong những giải pháp gỡ bỏ khó khăn cho các doanh nghiệp là cải cách quy trình hành chính trong lĩnh vực thuế hải quan. Theo khảo sát thực hiện bởi Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đa số doanh nghiệp cho biết quá trình cải cách thủ tục hành chính gần đây đã có một số chuyển biến tích cực, nhưng một số tổ chức vẫn cho rằng hồ sơ và quy trình quá phức tạp và cần có một kế hoạch cải cách cụ thể hơn.
Trong lĩnh vực thuế, các ý kiến không hài lòng chủ yếu xoay quanh mã số thuế do sự khó khăn trong việc xác định nhiều mặt hàng. Nhiều ý kiến cũng cho rằng thủ tục hải quan là “tương đối khó khăn để thực hiện”. 69% doanh nghiệp thực hiện thủ tục hải quan theo phương thức truyền thống vẫn mất hơn 30 phút để nhận được phản hồi về số tờ khai và hướng dẫn để tiến hành các thủ tục tiếp theo. Hình thức hải quan điện tử cho thấy nhiều ưu điểm hơn khi tỷ lệ này chỉ là 39% (đối với các doanh nghiệp thực hiện mở tờ khai trong giờ làm việc).
Về quy trình kiểm tra sau thông quan, 52% doanh nghiệp cho rằng hoạt động kiểm tra tại trụ sở cơ quan hải quan tiêu tốn nhiều thời gian cho doanh nghiệp, trong khi nếu kiểm tra tại địa điểm của doanh nghiệp, tỷ lệ này giảm nhẹ xuống còn 46%.
