Theo quy định của Luật Quản lý thuế 2019 và Nghị định 126/2020, lãnh đạo các cơ quan thuế và hải quan có thẩm quyền quyết định ngừng xuất cảnh đối với cá nhân hoặc đại diện doanh nghiệp chưa thực hiện nghĩa vụ thuế. Các quy tắc hiện tại không chỉ rõ ngưỡng nợ cụ thể áp dụng cho biện pháp cưỡng chế này, nghĩa là nợ thuế quá hạn chỉ 1 đồng cũng có thể dẫn đến việc bị hoãn xuất cảnh.
Theo thông tin từ Tổng cục Thuế, quyết định áp dụng biện pháp tạm ngừng xuất cảnh sẽ được căn cứ vào tình hình cụ thể của từng trường hợp. Mặc dù vậy, nhà chức trách cho biết sẽ tiến hành xem xét và báo cáo cấp trên về ngưỡng nợ thuế phù hợp cho từng đối tượng trong quy trình tạm hoãn xuất cảnh.
Sự gia tăng của biện pháp cấm xuất cảnh được áp dụng từ các cơ quan thuế đã trở nên rõ ràng trong thời gian gần đây. Dữ liệu từ Tổng cục Thuế cho thấy từ đầu năm đến nay, hơn 6.500 trường hợp đã bị tạm hoãn xuất cảnh vì nợ thuế, gấp ba lần so với năm trước. Cơ quan chức năng đã thu hồi 1.341 tỷ đồng từ 2.116 người nộp thuế bị tạm hoãn xuất cảnh.
Nhân viên an ninh tại cửa khẩu Hữu Nghị đang chờ thực hiện các thủ tục xuất cảnh cho công dân, tháng 4/2020. Ảnh: Giang Huy
Ngoài vấn đề ngưỡng nợ thuế, khi áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đối với người đại diện hợp pháp, nhiều ý kiến cho rằng họ thường là nhân viên, không phải là chủ sở hữu hay cổ đông của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp và người nộp thuế cũng cho rằng các quy định về đối tượng bị tạm hoãn xuất cảnh không mang lại thuận lợi khi họ gặp khó khăn tài chính tạm thời.
Trong phản hồi về ý kiến này, Tổng cục Thuế dẫn chiếu Luật Doanh nghiệp, nhấn mạnh rằng cá nhân đại diện pháp luật phải thực hiện các quyền và nghĩa vụ xuất phát từ giao dịch của doanh nghiệp. Cơ quan này cho biết ngành thuế đang cố gắng tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp, chẳng hạn như cho phép nộp dần tiền nợ, không tính lãi phạt quá hạn, và gia hạn nghĩa vụ thuế.
Gần đây, lĩnh vực thuế đã tăng cường áp dụng biện pháp này đối với những trường hợp đã bỏ địa chỉ đăng ký kinh doanh do số nợ của họ rất cao, lên đến hơn 15.600 tỷ đồng. Tuy nhiên, Tổng cục Thuế đã nhận thức rằng việc xác định đối tượng thực sự phải chịu trách nhiệm cho khoản nợ là “nội dung cần phải được xem xét và nghiên cứu”. Do đó, cơ quan này sẽ tiến hành xem xét lại các quy định về đối tượng bị tạm hoãn xuất cảnh để đảm bảo tính công bằng.
Để tăng cường quản lý nợ thuế, vào cuối tháng trước, Tổng cục Thuế đã yêu cầu cơ quan thuế ở các địa phương đảm bảo rằng thông tin về việc tạm hoãn xuất cảnh được cập nhật trên hệ thống, nhằm giúp người nộp thuế có thể tra cứu thông tin qua website hoặc ứng dụng eTax, eTax Mobile.
