Theo dự thảo Nghị định điều chỉnh, bổ sung một số điều của Nghị định 126 liên quan đến hoá đơn và chứng từ đang trong quá trình lấy ý kiến, các nền tảng thương mại điện tử có trách nhiệm thực hiện việc kê khai và nộp thuế thay cho người bán là cá nhân hoạt động kinh doanh trên nền tảng này. Vào giữa năm ngoái, khi điều chỉnh Thông tư 40 hướng dẫn về thuế giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân và quản lý thuế đối với hộ gia đình và cá nhân kinh doanh, Bộ Tài chính từng đề ra quy định rằng các nền tảng thương mại điện tử phải khấu trừ thuế trực tiếp từ doanh thu của người bán. Tuy nhiên, quy định này sau đó đã được sửa đổi theo hướng, yêu cầu chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử chỉ cần kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh nếu được người bán ủy quyền theo quy định của pháp luật dân sự.
Mặc dù vậy, khi góp ý cho Tổng cục Thuế, Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng việc yêu cầu các sàn thương mại điện tử kê khai và nộp thuế thay cho người bán “chưa phù hợp với quy định pháp luật về thu nhập cá nhân, vốn quy trách nhiệm kê khai và nộp thuế thuộc về chính cá nhân kinh doanh”.
Giao diện ứng dụng của một sàn thương mại điện tử. Ảnh: Quỳnh Trang
Ngoài ra, cơ quan đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp cũng đã đề nghị các nhà chức trách làm rõ các căn cứ phát sinh và phạm vi trách nhiệm đại diện, nếu nền tảng thương mại điện tử làm thủ tục kê khai và nộp thuế thay người bán.
“Không rõ căn cứ nào dẫn đến trách nhiệm đại diện, liệu có cần phải có quy trình hay thủ tục cụ thể không? Nếu sàn thương mại điện tử phải kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh, liệu có bao gồm trách nhiệm quyết toán và hoàn thuế hay không?”, VCCI nêu ra nhiều vấn đề.
Tổ chức này cũng cho rằng, nếu buộc các nền tảng thương mại điện tử thực hiện việc kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn sẽ có nguy cơ phát sinh nhiều phương pháp thu thuế chồng chéo. Trên thực tế, hiện có nhiều hộ gia đình và cá nhân kinh doanh bán hàng trực tiếp (offline) và cung cấp dịch vụ online trên nền tảng thương mại điện tử, chẳng hạn như các quán ăn, cà phê hoặc dịch vụ lưu trú… Khi hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, cá nhân kinh doanh sẽ phải nộp thuế riêng cho phần doanh thu này (do sàn thương mại điện tử thực hiện khấu trừ), nhưng đồng thời họ cũng phải nộp thuế theo phương pháp cố định.
Công việc xác định thuế cố định (khi thực hiện các ấn định thuế) sẽ được thực hiện thông qua các cuộc khảo sát từ cơ quan thuế, chẳng hạn như số lượng khách hàng trong một ngày tại quán, số lượng nhân viên…
“Việc phân tách doanh thu từ kinh doanh online và doanh thu từ kinh doanh offline sẽ trở nên khó khăn vì hoạt động kinh doanh diễn ra tại cùng một địa điểm. Liệu có khả năng xảy ra tình trạng chồng chéo khi thực hiện việc thu thuế cho loại hình kinh doanh này hay không?”, VCCI đã nêu quan điểm của mình.
Cuối cùng, theo VCCI, việc yêu cầu sàn thương mại điện tử kê khai và nộp thuế thay cho người bán có thể dẫn đến những ảnh hưởng không đồng đều tới các chủ thể liên quan trong lĩnh vực thương mại điện tử.
Ví dụ, các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội. Quy định này sẽ tạo ra gánh nặng tuân thủ cho các sàn thương mại điện tử, trong khi các mạng xã hội thì không có nghĩa vụ phải thực hiện việc kê khai và nộp thuế cho cá nhân kinh doanh. Trong khi đó, thương mại điện tử qua mạng xã hội cũng khá phát triển, ví dụ như vào năm 2020, khoảng 57% số người tham gia khảo sát cho biết họ đã mua sắm qua…
diễn đàn, mạng xã hội. Con số này tương đương tỷ lệ mua sắm trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử.
VCCI cũng tỏ ra lo ngại, liệu quy định về việc các sàn thương mại điện tử bắt buộc phải khai báo, nộp thuế có áp dụng cho các sàn thương mại quốc tế hay không. “Nếu quy định này chỉ được triển khai đối với các sàn trong nước, điều này có thể trở thành một trở ngại “bảo hộ ngược”, tạo ra sự không công bằng cho những doanh nghiệp nội địa”, VCCI nhận định.
Vì những lý do này, VCCI khuyến nghị các nhà chức trách cần nghiên cứu và đánh giá tác động, ảnh hưởng của việc yêu cầu các sàn thương mại điện tử khai báo và nộp thuế với người bán tới các nhóm liên quan và sự cạnh tranh trong lĩnh vực thương mại điện tử.
Theo như bản dự thảo, các sàn thương mại điện tử sẽ phải cung cấp thông tin về người bán trên nền tảng, như mã số thuế hoặc doanh thu từ việc bán hàng qua các chức năng đặt hàng trực tuyến. VCCI cho rằng, những quy định này cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
Một số doanh nghiệp đang băn khoăn về việc liệu họ có phải chịu trách nhiệm đối với thông tin đã cung cấp cho cơ quan thuế hay không. Nguyên nhân là do các quy định hiện tại về việc cung cấp thông tin khiến cho các sàn thương mại điện tử gặp khó khăn trong việc đảm bảo độ chính xác của toàn bộ dữ liệu mã số thuế đã thu thập.
Hơn nữa, bản dự thảo chưa đưa ra các quy định về việc bảo mật thông tin được cung cấp. “Việc thông tin bị lộ có thể gây thiệt hại lớn cho các sàn, đặc biệt nếu đối thủ khác có thể nắm bắt được những dữ liệu này. Trong đó, việc xác định nguồn gốc của sự rò rỉ dữ liệu là một bước rất quan trọng để chỉ ra nguyên nhân của vụ việc thông tin bị lộ”, VCCI nhận xét.
